Brytyjskie oddziały pod Gallipoli. Lato, 1915 r. Źródło: Wikimedia Commons/Imperial War Museums

Ostatnie oddziały alianckie zostały ewakuowane z półwyspu Gallipoli; rozpoczęta w kwietniu 1915 r. bitwa zakończyła się strategicznym zwycięstwem państw centralnych.

Francuscy żołnierze pod Verdun. 1916-1918. Źródło: Wikimedia Commons/Library of Congress

Początek bitwy pod Verdun; w trwających do końca grudnia walkach zginęło ponad 300 tys. żołnierzy francuskich i niemieckich, a 400 tys. zostało rannych; żadnej ze stron nie udało się przełamać frontu.

Uroczysty pochód w Warszawie z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. 03.05.1916. Źródło: BN Polona

W Warszawie ponad 200 tys. ludzi wzięło udział w manifestacji z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.

Pancerniki HMS „Warspite” i „Malaya”podczas bitwy jutlandzkiej. Źródło: Wikimedia Commons/Imperial War Museums

W pobliżu Jutlandii doszło do największej w czasie Wielkiej Wojny bitwy morskiej pomiędzy flotą brytyjską i niemiecką; straty brytyjskie – około 6,8 tys. ofiar, trzy krążowniki liniowe i 11 innych okrętów; straty niemieckie – ponad 3 tys. ofiar, jeden krążownik liniowy i 10 innych okrętów; starcie było nierozstrzygnięte, flota brytyjska zachowała dominację na morzu.

Ofensywa Brusiłowa. Bateria rosyjskich haubic. 1916 r. Źródło: arch. prof. Piotra Szlanty

Początek ofensywy Brusiłowa - największa ofensywa armii Imperium Rosyjskiego przeprowadzona na froncie wschodnim. Trwała do 20 września 1916 r., a jej plan opracował gen. Aleksiej Brusiłow.

Brytyjscy żołnierze w okopach nad Sommą. 07.1916. Źródło: Wikimedia Commons/ Imperial War Museums

Początek trwającej do listopada 1916 r. bitwy nad Sommą; straty brytyjskie - ponad 420 tys. ofiar; francuskie - ponad 200 tys. ofiar; niemieckie – co najmniej 465 tys. ofiar.

Mjr Andrzej Galica wydaje rozkazy -Wołyń, 1916 zdjęcie wykonane w okresie bitwy pod Kostiuchnówką. Źródło: NAC

Początek walk Legionów Polskich z wojskami rosyjskimi pod Kostiuchnówką.

Gen. Józef Haller. Źródło: CAW

Płk Józef Haller mianowany został dowódcą II Brygady Legionów Polskich.

Walki Brygady Strzelców Polskich, wchodzącej w skład wojsk rosyjskich, z wojskami niemieckimi nad Szczarą w rejonie Baranowicz.

Rumunia wypowiedziała wojnę Austro-Węgrom, następnego dnia wojnę Rumunii wypowiedziały Niemcy.

Brytyjski czołg Mark I w pobliżu Thiepval. 25.09.1916. Źródło: Wikimedia Commons/ Imperial War Museums

Podczas bitwy nad Sommą po raz pierwszy w historii użyto czołgów; wspomagały one atak piechoty brytyjskiej.

Reprodukcja portretu komendanta Józefa Piłsudskiego. Źródło: NAC

Austriackie władze wojskowe przyjęły dymisję Józefa Piłsudskiego z Legionów. Decyzją władz austriackich Legiony Polskie zostały przekształcone w Polski Korpus Posiłkowy.

Patrol Żołnierzy 5 Pułku Piechoty Legionów Polskich nad bagnach nad Wiesiołuchą. Pozycje nad Styrem. Wołyń, wiosna 1916 roku. Źródło: CAW

Legiony Polskie po trwających ponad rok walkach na froncie wołyńskim nad Styrem i Stochodem, zostały przetransportowane do Baranowicz. Następnie rozlokowane zostały w Łomży, Różanach, Modlinie, Pułtusku i Dęblinie.

Gen. Stanisław Szeptycki i gen. Karl von Kuk przed katedrą w Lublinie po ogłoszeniu Aktu 5 listopada 1916 r. Źródło: CAW

W Warszawie i w Lublinie generał-gubernatorzy ogłosili manifest cesarzy Austrii i Niemiec o utworzeniu Królestwa Polskiego, tzw. Akt 5 listopada.

Brytyjscy żołnierze z 10 batalionu East Yorkshire Regiment w pobliżu Doullens. 28.06.1916. Źródło: Wikimedia Commons/Imperial War Museums

Zakończyła się trwająca od lipca bitwa nad Sommą; straty brytyjskie - ponad 420 tys. ofiar; francuskie - ponad 200 tys. ofiar; niemieckie – co najmniej 465 tys. ofiar.

Cesarz Franciszek Józef I. Źródło: BN Polona

W Wiedniu zmarł Franciszek Józef I, cesarz Austrii i król Węgier, panujący od 1848 r.

Wkroczenie oddziałów legionowych do Warszawy. Wojska przejeżdżają przez bramę triumfalną w Alejach Jerozolimskich. Na czele konno ppłk Witold Rylski „Ścibor”. 1.12.1916 r. Źródło: CAW

Do Warszawy uroczyście wkroczyli żołnierze Legionów Polskich, których witali mieszkańcy miasta; był to pierwszy od powstania listopadowego przemarsz regularnych wojsk polskich przez stolicę Polski.

W Warszawie generał-gubernatorzy niemiecki i austriacki powołali Tymczasową Radę Stanu, której zadaniem miało być tworzenie administracyjnych podstaw przyszłego Królestwa Polskiego.

10 marek polskich z 1917 r. Źródło: Wikimedia Commons

Rozporządzenie niemieckiego gubernatora gen. Hansa von Beselera o utworzeniu na okupowanych terenach zaboru rosyjskiego Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, emitującej marki polskie. W niepodległej Polsce marka pozostawała prawnym środkiem płatniczym do wprowadzenia złotego w 1924 r.

Powitanie komendanta Józefa Piłsudskiego na dworcu kolejowym w Warszawie. 12.12.1916. Źródło: CAW

Do Warszawy przybył entuzjastycznie witany komendant Józef Piłsudski.

Francuscy żołnierze pod Verdun. 1916. Źródło: Wikimedia Commons

Zakończyła się trwająca ponad 9 miesięcy krwawa bitwa pod Verdun we Francji. W jej wyniku walczący ze sobą Niemcy i Francuzi stracili ogółem ponad 700 tys. zabitych żołnierzy.

Car Mikołaj II Romanow. Źródło: PAP/EPA

Car Mikołaj II Romanow w specjalnym rozkazie do armii i floty zapowiedział utworzenie "wolnej Polski z wszystkich trzech jej rozdzielonych terytoriów".