A. Morawińska, dyr. MNW: Muzeum Narodowe powstało wraz z niepodległym państwem

PAP: Można chyba powiedzieć, że Muzeum Narodowe w Warszawie jest dzieckiem niepodległości. W jaki sposób kierowana przez Panią placówka uczci te wyjątkowe, setne urodziny?

Agnieszka Morawińska: Muzeum Sztuk Pięknych, które istniało w Warszawie od 1862 roku, w momencie, kiedy wybuchła niepodległość, zostało wprzęgnięte w system instytucji narodowych. Wtedy powstała Biblioteka Narodowa, Mennica Narodowa, Wytwórnia Papierów Wartościowych, no i oczywiście Sejm, Senat. Jedną z tych instytucji, koniecznych do prawidłowego funkcjonowania nowoczesnego państwa, było Muzeum Narodowe. W 1919 roku placówka nasza otrzymała status Muzeum Narodowego. W momencie powstania niepodległego państwa do Muzeum napływać zaczęły bardzo liczne dary. Społeczeństwo polskie starało się wesprzeć tę narodową instytucję. Wtedy też podjęto wreszcie postanowienie o budowie nowego gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie, który został wykończony dopiero w 1938 r., tuż przed wojną. Ale wszystko zaczęło się wraz z niepodległością. Dlatego też Muzeum nasze, jako instytucja powstała wraz z niepoległym państwem, chce uczcić i celebrować stulecie jego powstania.

PAP: Jak zamierzacie państwo opowiedzieć o drodze Polski do niepodległości?

Agnieszka Morawińska: Przygotowaliśmy cykl wystaw, rodzaj tryptyku niepodległościowego. Pierwsza - "Paderewski", poświęcona jest jednemu z ojców niepodległości Ignacemu Janowi Paderewskiemu, o którym mówiono, nie bez racji, że "wygrał niepodległość na fortepianie".

PAP: I jako premier rządu odrodzonej Polski był sygnatariuszem traktatu wersalskiego...

Agnieszka Morawińska: W 1930 roku Paderewski, postać - symbol Polski niepodległej, dokonał zapisu testamentowego swojej kolekcji sztuki, dokumentów, pamiątek; wszystkich swoich zbiorów, które miały artystyczny charakter, na rzecz Muzeum Narodowego w Warszawie. Ten zapis został zrealizowany dopiero w 1951 roku. Muzeum stało się wtedy dziedzicem wielkiej kolekcji Paderewskiego, której najbardziej interesującą, z punktu widzenia artystycznego, częścią jest jego zbiór sztuki Dalekiego Wschodu, zwłaszcza chińskich emalii.

Wystawa pokazuje Ignacego Jana Paderewskiego, jako światowej sławy artystę, męża stanu, celebrytę, kolekcjonera, filantropa i człowieka prywatnego, a przede wszystkim patriotę, któremu Polska zawdzięcza niepodległość. Podstawą ekspozycji jest jego zdeponowana w Muzeum kolekcja. Wydany będzie też bogaty katalog, odbędą się wykłady i warsztaty dla dzieci i młodzieży. Bardzo nam zależy, aby nasza wystawa przypomniała tę wspaniałą postać.

PAP: A dalsze części programu wystawienniczego?

Agnieszka Morawińska: W czerwcu otwieramy kolejną wystawę z tryptyku niepodległościowego poświęconą malarstwu Józefa Brandta, który podpisywał się często jako Józef Brandt z Warszawy. Malarz jednak znaczną część życia spędził w Monachium, gdzie miał swoją słynną pracownię. Tę pracownię odtworzymy na wystawie. Pokażemy jego wielkoformatowe obrazy przedstawiające pełne energii i światła sceny bitew, potyczek, podjazdów z Kresów Rzeczypospolitej; obrazy, które inspirowały m.in. Henryka Sienkiewicza. Eksponowane na całym świecie na rozmaitych wystawach przypominały o polskiej sprawie.

Brandt, wspaniały malarz, który wywarł duży wpływ na emocje i wyobraźnię Polaków nie miał dotąd dużej wystawy. To wielka zaległość polskiej historii sztuki, polskiego muzealnictwa. Obok obrazów pokażemy rysunki, fotografie, którymi malarz się posługiwał w swoich pracach, a także fotografie jego prac, które na zamówienie artysty były wykonywane. To będzie bardzo interesująca wystawa, którą można nazwać kamieniem milowym w historii sztuki. Przyczyni się do tego także katalog tej wystawy z pełną bibliografią, opisanym pochodzeniem obrazów, z wykazem obrazów zaginionych; będzie to wielotomowe dzieło.

PAP: Przedsięwzięcie MNW nazwane jest "3 x Niepodległa w Muzeum Narodowym w Warszawie", jaka jest, zatem część trzecia tego programu?

Agnieszka Morawińska: Obchody zwieńczy wystawa "Niepodległa 1918". Bardzo interesująca ekspozycja, której ideą jest ukazanie związku pomiędzy odzyskiwaniem niepodległości politycznej i dążeniem do zdobycia niepodległości w sztuce, wolności artystycznej. Zależało nam na pokazaniu przemian polskiej sztuki u progu odrodzonego państwa. Zaprezentujemy dzieła Jacka Malczewskiego, Zofii Stryjeńskiej, Tadeusza Makowskiego, Witolda Wojtkiewicza i wielu innych artystów zamieszkałych na ziemiach polskich i poza nimi. Wystawimy wiele obrazów i dzieł nigdy dotąd niepokazywanych. Kilkuset obrazom, rzeźbom i grafikom towarzyszyć będą liczne dokumenty życia społecznego, druki ulotne i fotografie.

Osobną część wystawy stanowić będzie opowieść o wojnie polsko-bolszewickiej i jej obrazowi w sztuce i grafice propagandowej. Zarysowane mocno zostaną wątki legionowe i postać Józefa Piłsudskiego. Motywy patriotyczne i niepodległościowe przedstawimy w perspektywie nowych, dynamicznie rozwijających się tendencji artystycznych, które również w przyszłości będą kształtowały nowoczesne oblicze odrodzonej Rzeczypospolitej, wyrażających się m.in. w nowej identyfikacji wizualnej państwa polskiego. Tematem zamykającym wystawę będzie powstanie Sejmu Rzeczypospolitej. Jak wszystkim naszym wystawom i tej będzie towarzyszył katalog.

Rozmawiała Anna Bernat

Wydarzenie "3 x Niepodległa w Muzeum Narodowym w Warszawie" składa się z wystaw: "Paderewski" (17 lutego–20 maja 2018 r.) , "Józef Brandt" (22 czerwca–30 września 2018 r.), "Niepodległa 1918" (26 października 2018–27 stycznia 2019 r.). (PAP)

abe/ pat/