Wydaje się, że w ciągu całego XIX stulecia i w latach poprzedzających wybuch I wojny światowej, największą rolę odegrał romantyzm. Sprzyjał utrwalaniu się instynktu wolności w uświadomionej narodowo części społeczeństwa ziem polskich pod zaborami - mówi prof. Przemysław Olstowski z Instytutu Historii PAN. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.