sprawa polska w czasie I wojny światowej

Same deklaracje nie tworzą rzeczywistości historycznej. Ważne, aby mieć świadomość tego, że deklaracje i podpisane umowy mają znaczenie normatywne, ustalają jakiś porządek, ale ostatecznie ten porządek zależy od realiów i od tego, kto jest w stanie ten porządek narzucić i utrwalić – powiedział PAP prof. Wojciech Roszkowski z Instytutu Studiów Politycznych PAN.

100 lat temu, 8 stycznia 1918 roku, prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson przedstawił Kongresowi w orędziu program pokojowy, zawierający zasady powojennego ładu. Program, nazywany Czternastoma Punktami, w 13. punkcie dotyczył niepodległości Polski.

100 lat temu, 8 stycznia 1918 r., prezydent USA Woodrow Wilson w orędziu do Kongresu przedstawił program pokojowy, znany jako 14 punktów Wilsona. "13" dotyczył kwestii powstania niepodległej Polski. "To najbardziej zapamiętaliśmy jako wkład Wilsona w odrodzenie Polski" - mówi PAP prof. Wojciech Roszkowski z PAN.

Film „Straszna wojna” opowiada o tym jak bardzo niszczycielska dla Polski i Polaków była I wojna światowa. Prof. Andrzej Chwalba z Uniwersytetu Jagiellońskiego stawia nawet tezę, że dla ziem polskich był to konflikt zbrojny dużo bardziej destrukcyjny niż II wojna światowa. Mieliśmy kompletnie zniszczony przemysł i rolnictwo, dziesiątki małych miast i setki wsi zostały zmiecionych z powierzchni ziemi – walki omijały z reguły duże miasta.

Kiedy nastały czasy wojny światowej, Piłsudski i Dmowski - pomimo dzielących ich różnic - wykorzystali korzystną dla Polski koniunkturę w 100 procentach - powiedział PAP historyk prof. Wojciech Roszkowski. To była mistrzowska gra - dodał.

Akt 5 listopada - proklamacja do mieszkańców Lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa - 5 listopada 1916 r.

15 sierpnia 1917 r. w Lozannie z inicjatywy Romana Dmowskiego założono Komitet Narodowy Polski, uznany przez państwa Ententy za oficjalną reprezentację narodu polskiego i sprawujący polityczną kontrolę nad armią polską we Francji w czasie I wojny światowej.

Akt 5 listopada był przejawem realizacji koncepcji budowy Mitteleuropy, czyli systemu państw wasalnych, uzależnionych od Berlina – mówi PAP dr hab. Piotr Szlanta z Instytutu Historycznego UW.