IPN o T. Sendzimirze jako „gigancie polskiej nauki”: był polskim Edisonem metalurgii

"Tadeusz Sendzimir to jeden z najwybitniejszych polskich inżynierów XX wieku. Był wynalazcą wielu technik produkcyjnych w hutnictwie i przemyśle metalurgicznym, m.in. metody cynkowania blach i taśm stalowych oraz metody ciągłego walcowania stali na zimno w tzw. walcarkach Sendzimira. Jego wynalazki zrewolucjonizowały światową metalurgię" - podał Instytut, który w poniedziałek na swoim kanale na You Tube opublikował film o polskim naukowcu.

"Polska ma w swoich dziejach wielkich bohaterów walczących z bronią w ręku o naszą niepodległość. W najdalszych zakątkach światach biliśmy się +za wolność naszą i waszą+. Ale mamy też wspaniałych odkrywców i wynalazców zmieniających losy Polski i świata - o nich często wiemy niewiele alb zgoła nic" - podkreślono w filmie, w którym o Tadeuszu Sendzimirze opowiada prof. Bolesław Orłowski, redaktor naukowy pięciotomowej publikacji "Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki".

"Tadeusz Sendzimir to jeden z najwybitniejszych polskich inżynierów XX wieku. Był wynalazcą wielu technik produkcyjnych w hutnictwie i przemyśle metalurgicznym, m.in. metody cynkowania blach i taśm stalowych oraz metody ciągłego walcowania stali na zimno w tzw. walcarkach Sendzimira. Jego wynalazki zrewolucjonizowały światową metalurgię" - podał Instytut, który w poniedziałek na swoim kanale na You Tube opublikował film o polskim naukowcu.

Tadeusz Sendzimir, który urodził się 15 lipca 1894 roku we Lwowie, był - jak opowiadał prof. Orłowski - nie tylko wybitnym naukowcem, ale także - w pozytywnym sensie tego słowa - dziwakiem. "Był wielkim dziwakiem, bo stosował dietę bardzo nieprzyjemną dla swoich gości… głównie żywił się czosnkiem i różnymi takimi rzeczami. Uprawiał bardzo sportowy tryb życia, zresztą żył bardzo długo, bo 95 lat. Kiedy już był bogaty, to siedział w takiej rezydencji na Florydzie, gdzie miał olbrzymi basen pływacki, w którym pływał intensywnie do końca życia. Uwielbiał też forsowne marsze" - relacjonował profesor.

W biogramie Tadeusza Sendzimira IPN podał też, że w 1912 r. rozpoczął on studia na wydziale mechanicznym lwowskiej Szkoły Politechnicznej, które przerwał wybuch I wojny światowej. "Podczas wojny pracował jako mechanik w warsztacie samochodowym, a następnie jako sekretarz w rosyjsko-amerykańskiej izbie handlowej w Kijowie. Po wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 roku opuścił Kijów i przez Ural, Irkuck i Japonię dotarł pod koniec 1918 do Szanghaju. Tam w następnym roku udało mu się założyć zakład produkcji gwoździ, nitów i śrub, który świetnie prosperował na chińskim rynku" - napisano.

IPN przypomniał też, że w 1933 r. - według tzw. procesu Sendzimira - powstała w Kostuchnie pod Katowicami pierwsza na świecie linia ciągłego wyżarzania i cynkowania blach stalowych na skalę przemysłową. Wyjaśniono, że tzw. proces Sendzimira to metoda cynkowania ogniowego blach stalowych, polegająca na zanurzaniu w roztopionym cynku blachy bądź drutu wyżarzonych wstępnie w wodorze.

IPN przypomniał też, że w 1933 r. - według tzw. procesu Sendzimira - powstała w Kostuchnie pod Katowicami pierwsza na świecie linia ciągłego wyżarzania i cynkowania blach stalowych na skalę przemysłową. Wyjaśniono, że tzw. proces Sendzimira to metoda cynkowania ogniowego blach stalowych, polegająca na zanurzaniu w roztopionym cynku blachy bądź drutu wyżarzonych wstępnie w wodorze.

Tadeusz Sendzimir w drugiej połowie lat 30. XX w. wyemigrował najpierw do Francji, a w 1939 r. do USA, gdzie osiadł na stałe.

"W Stanach Zjednoczonych Sendzimir opracował tzw. walcarkę planetarną, służącą do procesów walcowania na gorąco. Urządzenie to – dzięki układowi małych walców roboczych, toczących się po dużych, wspierających walcach – umożliwiało w jednym przepuście zmianę grubych, 200-milimetrowych blach w taśmę o grubości kilku milimetrów" - przypomniał IPN. Dodano, że Sendzimir do końca życia, a zmarł 1 września 1989 r., zachował doskonałą sprawność umysłową i fizyczną. Ciekawostką jest to, że polski uczony został pochowany w trumnie ze stali nierdzewnej wyprodukowanej według jego własnej technologii.

IPN przypomniał też, że w 1990 r. Kombinatowi Metalurgicznemu w Nowej Hucie w Krakowie (zwanej wcześniej Hutą im. Lenina) nadano nazwę Huta im. Tadeusza Sendzimira. Od 1999 roku wybitnym polskim wynalazcom i twórcom postępu technicznego nadawany jest Honorowy Medal im. Tadeusza Sendzimira.

IPN przypomniał też, że w 1990 r. Kombinatowi Metalurgicznemu w Nowej Hucie w Krakowie (zwanej wcześniej Hutą im. Lenina) nadano nazwę Huta im. Tadeusza Sendzimira. Od 1999 roku wybitnym polskim wynalazcom i twórcom postępu technicznego nadawany jest Honorowy Medal im. Tadeusza Sendzimira.

W cyklu "Giganci polskiej nauki" IPN, od początku lutego przypomina, że najsłynniejsze wynalazki świata i epokowe odkrycia, zmieniające życie ludzi na całym świecie, to dzieła również polskich uczonych. Poza Sendzimirem w ostatnim czasie IPN przedstawił sylwetkę m.in. chemika Jana Czochralskiego. (PAP)

nno/ pat/