27.10.2017

Kraków uczcił 99. rocznicę wyzwolenia spod władzy zaborczej

Obchody rocznicy wyzwolenia Krakowa spod władzy zaborczej. 10.1934. Fot. NAC Obchody rocznicy wyzwolenia Krakowa spod władzy zaborczej. 10.1934. Fot. NAC

Inscenizacją historyczną pod Wieżą Ratuszową na Rynku Głównym i ślubowaniem nowych funkcjonariuszy Straży Miejskiej uczczono w piątek w Krakowie 99. rocznicę wyzwolenia miasta spod władzy zaborczej.

31 października 1918 r. polscy oficerowie armii austriackiej pod dowództwem 29-letniego porucznika Antoniego Stawarza w brawurowej akcji dokonali bezkrwawego przejęcia władzy w Krakowie. Rankiem tego dnia zajęli koszary wojskowe na krakowskim Podgórzu, a do południa pozostałe obiekty wojskowe w mieście. Na koniec żołnierze - ubrani jeszcze w austriackie mundury - dokonali symbolicznego przejęcia odwachu na Rynku Głównym.

Tego dnia Kraków przestał być częścią habsburskiej monarchii; stał się zalążkiem niepodległej Polski - państwa, które oficjalnie miało powstać dopiero 11 listopada 1918 r.

Podczas piątkowych uroczystości grupy rekonstrukcyjne przedstawiły pokojowe przejęcie odwachu. Jak przypomniał znający dzieje Krakowa Michał Kozioł: "Wtedy też był taki deszczowy dzień, pod Wieżą Ratuszową w odwachu jeszcze ostatnia austriacka warta. Ale oto już z Podgórza przybywają podkomendni kpt. Antoniego Stawarza z 56. pułku piechoty i pokojowo przejmują posterunek".

"Ustępującym żołnierzom austriackim krakowianki przypięły kotyliony na znak symbolicznego przejścia na polską stronę, a krakowscy kupcy i restauratorzy ugościli żołnierzy z pierwszej polskiej warty m.in. białą kawą i kiełbasą tak, że obiad przysłany z koszar odesłano z powrotem" – mówił historyk.

Wkrótce po odzyskaniu niepodległości polski komendant Krakowa awansował por. Antoniego Stawarza do stopnia kapitana.

W ramach obchodów m.in. złożono kwiaty na grobie kpt. Antoniego Stawarza i pod tablicą poświęconą Legionistom Podgórskim poległym za Ojczyznę, przeprowadzono uroczystą zmianę warty pod Wieżą Ratuszową, ślubowanie strażników miejskich oraz złożono kwiaty pod tablicą na Wieży Ratuszowej.

Odbyło się także wręczenie nagród zwycięzcom 20. biegu sztafetowego o szablę kpt. Antoniego Stawarza. W wydarzeniu wziął udział prezydent Krakowa Jacek Majchrowski oraz m.in. potomkowie kpt. Antoniego Stawarza i por. Ludwika Iwaszko, który również był jednym z organizatorów rozbrajania w Krakowie żołnierzy austriackich i uczestniczył w rozbrojeniu krakowskiego odwachu. (PAP)

autor: Anna Pasek

edytor: Paweł Tomczyk

hp/ pat/

Copyright

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.