Piotr Rzewuski: budujemy pomnik generała Hallera 

MHP: W Warszawie ma powstać pomnik generała Józefa Hallera. Na jakim etapie są przygotowania? 

Piotr Rzewuski: Dzięki wsparciu Fundacji BGK mamy już projekt pomnika, a także jego model oraz pozytywne opinie Instytutu Pamięci Narodowej i Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, mamy również zgodę od zarządcy terenu, czyli Zarządu Praskich Terenów Publicznych. Teraz trwa procedura w Biurze Stołecznego Konserwatora Zabytków. Konserwator po zasięgnięciu opinii architekta miasta ma przedłożyć projekt uchwały, która będzie złożona przez prezydenta miasta do Rady Warszawy. 

MHP: Czyja to inicjatywa? 

Piotr Rzewuski: To projekt Fundacji Inicjatyw Patriotycznych, działającej wspólnie z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” i Społecznym Komitetem Organizacyjnym Obchodów Patriotycznych. 

MHP: Gdzie pomnik ma stanąć i jak będzie wyglądał?

Piotr Rzewuski: Na Pradze, na Placu Hallera, który dawniej nosił nazwę Plac Leńskiego. Będzie to postać stojąca na cokole, z ręką opartą na szabli, wskazująca na napis „Dla ciebie Polsko i dla Twojej chwały”. Zgodnie z projektem z jednej strony cokołu umieszczona zostanie istniejąca dzisiaj na Placu Hallera tablica. Z drugiej strony znajdzie się inskrypcja „W hołdzie Polonii, która na wezwanie stawała zawsze by bronić Ojczyzny. Dziś tak jak kiedyś bliska więź z macierzą potrzebna jest Polsce, Europie i światu. Chwała polskim Sokołom rozsianym  po świecie broniącym wszędzie Ojczystego Gniazda”. Figura będzie odlana z brązu. Pomnik ma 3,90 m. wysokości, a sama postać Generała w mundurze, w charakterystycznym płaszczu z futrzanym kołnierzem ma wysokość 2,50 m.

Piotr Rzewuski: Będzie to postać stojąca na cokole, z ręką opartą na szabli, wskazująca na napis „Dla ciebie Polsko i dla Twojej chwały”. Zgodnie z projektem z jednej strony cokołu umieszczona zostanie istniejąca dzisiaj na Placu Hallera tablica. Z drugiej strony znajdzie się inskrypcja „W hołdzie Polonii, która na wezwanie stawała zawsze by bronić Ojczyzny. Dziś tak jak kiedyś bliska więź z macierzą potrzebna jest Polsce, Europie i światu. Chwała polskim Sokołom rozsianym  po świecie broniącym wszędzie Ojczystego Gniazda”. Figura będzie odlana z brązu. Pomnik ma 3,90 m. wysokości, a sama postać Generała w mundurze, w charakterystycznym płaszczu z futrzanym kołnierzem ma wysokość 2,50 m.

MHP: Pomysł, idea budowy ma już kilka lat…

Piotr Rzewuski: Zaczęliśmy działać w 2015 roku. Wtedy Społeczny Komitet Organizacyjny Obchodów Patriotycznych wraz ze Stowarzyszeniem Solidarność Walcząca Mazowsze podjął inicjatywę upamiętnienia generała właśnie na placu Hallera. Próbowaliśmy najpierw postawić popiersie, ale się to nie udało. 

Natomiast w listopadzie 2017 roku udało nam się postawić tablicę pamiątkową. Podczas uroczystości jej odsłonięcia mówiłem, że jest ona kamieniem węgielnym pomnika. W 2020 roku, żeby usprawnić działania, powołaliśmy Fundację Inicjatyw Patriotycznych. I teraz czekamy na decyzję rady Warszawy.

MHP: Skąd przekonanie, że ten pomnik jest potrzebny?

Piotr Rzewuski: Mam przeświadczenie, że trzeba właściwie uhonorować generała Józefa Hallera – jednego z najwybitniejszych dowódców XX wieku, generała, który nie tylko był dowódcą, żołnierzem, ale też społecznikiem. No i honorowym obywatelem Warszawy, w której zresztą mieszkał. Zainteresowałem się jego postacią dlatego, że bliskie jest mi przypominanie ludzi, którzy są spychani w niepamięć.

Piotr Rzewuski: Mam przeświadczenie, że trzeba właściwie uhonorować generała Józefa Hallera – jednego z najwybitniejszych dowódców XX wieku, generała, który nie tylko był dowódcą, żołnierzem, ale też społecznikiem. No i honorowym obywatelem Warszawy, w której zresztą mieszkał. Zainteresowałem się jego postacią dlatego, że bliskie jest mi przypominanie ludzi, którzy są spychani w niepamięć.

MHP: Myśli pan, że za mało się mówi i pamięta o Józefie Hallerze? 

Piotr Rzewuski: Kiedy zaczynałem działać w tej sprawie, nie pamiętało się o nim w ogóle. Sytuacja zmieniła się dopiero w 2017 roku, który był Rokiem Hallerowskim uchwalonym przez Sejm. Wcześniej tylko pasjonaci historii pamiętali o generale. Hallerczyków przypominał pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej. A zasługi Generała są ogromne i niewątpliwe.

MHP: Kiedy więc pomnik generała będzie gotowy i stanie w Warszawie?

Piotr Rzewuski: Robię wszystko by nastąpiło to 13 sierpnia 2021 roku – w rocznicę urodzin Hallera i w przeddzień rocznicy Bitwy Warszawskiej. To jest moje marzenie. Na ile ten termin jest realny, zależy od uchwały Rady Miasta Warszawy. Bez niej nie możemy ruszyć dalej, na przykład rozpocząć zbiórki pieniędzy. 

Pomnik ma być sfinansowany przez obywateli i sponsorów, nie przez miasto. Już teraz jest oddźwięk wśród Polonii. Mam na przykład deklarację z Austrii, od organizacji Sokół Polski 1896, że oni już rozpoczynają zbiórkę. Wierzę, że zebranie 450 tysięcy, bo taki jest szacunkowy koszt pomnika, pójdzie szybko i sprawnie. Pandemia nie ułatwia działań, ale jeśli w kwietniu będzie uchwała Rady Warszawy, to jesteśmy w stanie w sierpniu pomnik odsłonić. I jego twórca, i odlewnia czekają już w blokach startowych, żeby tylko zacząć. 

Piotr Rzewuski: Kiedy zaczynałem działać w tej sprawie, nie pamiętało się o nim w ogóle. Sytuacja zmieniła się dopiero w 2017 roku, który był Rokiem Hallerowskim uchwalonym przez Sejm. Wcześniej tylko pasjonaci historii pamiętali o generale. Hallerczyków przypominał pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej. A zasługi Generała są ogromne i niewątpliwe.

MHP: To będzie 13 sierpnia, a wcześniej ….

Piotr Rzewuski: Wcześniej, czyli 24 kwietnia, na Placu Hallera odbędzie się jedno z cyklicznych spotkań i uroczystości pod hasłem „Honorowy obywatel Warszawy, generał Józef Haller, współtwórca Niepodległej”. Zawsze podczas tych spotkań pytano mnie: kiedy będzie pomnik. Mam nadzieję, że będę mógł powiedzieć: teraz, w tym roku. 

Źródło: MHP