Prezydent nadał pośmiertnie Order Orła Białego pierwszemu dowódcy Powstania Wielkopolskiego

Kancelaria Prezydenta przypomina, że Order Orła Białego to "najwyższy order Rzeczypospolitej, ustanowiony w 1705 r., a odnowiony w 1921 r. i przywrócony w 1992 r.". Nadawany jest za zasługi cywilne i wojskowe dla RP, zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nadawany jest także najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom innych państw.

Gen. bryg. Stanisław Taczak urodził się 8 kwietnia 1874 r. w Mieszkowie w powiecie jarocińskim. Studiował w Akademii Górniczej w Freibergu, a po jej ukończeniu został inżynierem. Następnie był asystentem Politechniki w Berlinie, potem został powołany do armii niemieckiej, gdzie doszedł do stopnia majora. W latach 1917-1918 był oficerem Polskiej Siły Zbrojnej. W listopadzie 1918 r. znalazł się w szeregach odradzającego się Wojska Polskiego. W okresie listopad - grudzień 1918 r. był oficerem pionu organizacyjnego Sztabu Generalnego WP w Warszawie, natomiast 28 grudnia praktycznie powierzono kpt. Taczakowi tymczasowe dowództwo Powstania Wielkopolskiego. 2 stycznia został awansowany do stopnia majora WP i formalnie mianowany naczelnym wodzem Wojsk Polskich w zaborze pruskim.

W tym dniu usankcjonowano jego dowodzenie Wielkopolską Armią Powstańczą, a jego największym zadaniem było zintegrowanie żywiołowo powstających oddziałów w jedną armię. Stworzył Sztab Generalny Armii Wielkopolskiej, oraz sformował dziewięć wielkopolskich Okręgów Wojskowych. 16 stycznia 1919 r. przekazał dowodzenie generałowi Józefowi Dowbor-Muśnickiemu, który mianował mjr. Taczaka II kwatermistrzem w Dowództwie Głównym Wlkp. Wojsk.

2 października 1919 r. mjr, a następnie już podpułkownik Stanisław Taczak, został powołany na stanowisko przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej w Ministerstwie Spraw Wojskowych dla oficerów WP z byłej armii niemieckiej. Zdolności, umiejętności i doświadczenie Taczaka wpłynęły na jego szybkie awanse, zarówno w stopniach jak i w służbie. Toteż w 1920 r. awansował do stopnia pułkownika i 20 kwietnia otrzymał nominację na dowódcę 11 pułku Strzelców Wielkopolskich (później 69 pułku piechoty), zaś 21 maja objął dowodzenie 34 Brygadą Piechoty, z którą uczestniczył w walkach 1920 r., następnie dowodził 17 DP w Gnieźnie.

W międzyczasie awansował do stopnia generała brygady (1 lipca 1923 r.). W listopadzie 1928 r. został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu II w Lublinie. W wieku 57 lat przeszedł w marcu 1930 r. w stan spoczynku i powrócił do Poznania, gdzie został prezesem Związku Weteranów Powstań Narodowych oraz przewodniczącym Okręgu Zarządu Straży Pożarnych i Towarzystwa dla Badań nad Historią Powstania Wielkopolskiego. Po wybuchu II wojny światowej, około 5 września 1939 roku, wyjechał do Gniezna z zamiarem zgłoszenia się w dowództwie Armii "Poznań".

Około 9 września Taczak dostał się do niewoli w Łowiczu. Przebywał w kolejnych oflagach: Prenzlau, Colditz, Johanisbrunn i VII A Murnau, gdzie 29 kwietnia 1945 r. został uwolniony. Przyjęto go wówczas w szeregi Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a następnie wysłano na kurację do Nicei. Po zakończeniu leczenia, w 1946 r., powrócił do kraju. Zmarł 2 marca 1960 r. w Malborku, gdzie go pochowano. Następnie, po ekshumacji, jego prochy przeniesiono na Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha przy kościele św. Józefa i klasztorze karmelitów bosych w Poznaniu. Pogrzeb odbył się z honorami wojskowymi w 1988 r. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/aszw/