Prezydent ustanowił 11 nowych Pomników Historii

Podczas czwartkowej uroczystości w Pałacu Prezydenckim   Andrzej Duda powiedział, że uroczystość ta dzięki ogromnemu wsparciu wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego "daje szansę zrealizowania tego wielkiego zamierzenia, jakie razem podjęliśmy - że na 100-lecie odzyskania przez Rzeczpospolitą niepodległości będzie 100 Pomników Historii, czyli będzie 100 obiektów w Polsce wpisanych na tę ważną, prestiżową, istotną dla naszego dziedzictwa kulturalnego listę".  

Prezydent podkreślił, że w jego ocenie lista jest "bardzo ważna". "Jest bardzo ważna dla budowania pewnego obrazu naszej pamięci historycznej, a zatem budowania także obrazu polskiej tradycji, rozwoju polskiej kultury, a więc rozwoju także Rzeczypospolitej na przestrzeni 1050 lat jej istnienia, bo tak należałoby to powiedzieć" - wskazał prezydent.

Prezydent Andrzej Duda: Wpisane na listę obiekty noszą na sobie ślady wielu epok, są wielkim świadectwem naszej historii, tradycji, rozwoju architektury światowej. Pokazują też istotę historii Rzeczypospolitej, Rzeczypospolitej wielu kultur, wielu narodów, gdzie te elementy kulturowe zaplatały się ze sobą, gdzie można powiedzieć, że ta dzisiejsza polska kultura i polska tradycja splata ze sobą, czy w sobie wiele tradycji - elementy wielu kultur.

Jak mówił, wpisane na listę obiekty "noszą na sobie ślady wielu epok, są wielkim świadectwem naszej historii, tradycji, rozwoju architektury światowej". "Pokazują też istotę historii Rzeczypospolitej, Rzeczypospolitej wielu kultur, wielu narodów, gdzie te elementy kulturowe zaplatały się ze sobą, gdzie można powiedzieć, że ta dzisiejsza polska kultura i polska tradycja splata ze sobą, czy w sobie wiele tradycji - elementy wielu kultur. Jakże wiele spośród tych obiektów, które znajdują się na liście Pomników Historii, taką właśnie wartość ma" - zwrócił uwagę prezydent.

"Te 81 obiektów znajdzie się w tym roku na prezydenckiej choince, przedstawione na bańkach choinkowych, które zostaną specjalnie przygotowane, żeby tutaj, na dole w Pałacu Prezydenckim ustroić prezydencką choinkę na Boże Narodzenie w tym roku. (...) Opiekunowie tych obiektów, mieszkańcy miast, miasteczek, w których te obiekty się znajdują, jeżeli będą w tym okresie świątecznym w Pałacu Prezydenckim, będą mogli swój wspaniały zabytek na prezydenckiej choince odnaleźć" - zapowiedział Duda.

Wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński powiedział, że "Pomniki Historii to są miejsca szczególne, wybrane; miejsca bardzo ważne dla społeczności lokalnych świadczące o tożsamości tych społeczności lokalnych, ale także miejsca szczególne dlatego, że świadczą o tożsamości wspólnoty szerszej. To Polska dzisiaj wybrała, wczoraj pan prezydent podpisał (rozporządzenia dot. nowych wpisów - PAP) coś, co jest najważniejsze dla naszej kultury, dla naszej historii i świadczy o naszej tożsamości".

Gliński mówił także o "dwóch wymiarach tego procesu, tej idei wskazywania tych miejsc najważniejszych". "Pierwszy wymiar to jest wybór tego, co jest najważniejsze, że jakaś hierarchia, że jakieś priorytety są ważne dla każdej wspólnoty. My musimy się opierać na wartościach, które są wybierane i które są docenione najbardziej - po coś to robimy, po coś UNESCO ma Listę światowego dziedzictwa".

Minister kultury prof. Piotr Gliński: Pomniki Historii to są miejsca szczególne, wybrane; miejsca bardzo ważne dla społeczności lokalnych świadczące o tożsamości tych społeczności lokalnych, ale także miejsca szczególne dlatego, że świadczą o tożsamości wspólnoty szerszej.

"Drugim elementem, o którym warto powiedzieć w związku z dzisiejszą uroczystością, jest to, że wybór tych miejsc historii, te priorytety to jest długotrwały, profesjonalny, długi proces, w który są zaangażowane najróżniejsze instytucje i środowiska. To jest coś, co jest robione poprzez najwyższą staranność, to nie jest koniunkturalne, to nie jest tymczasowe, to jest w sposób bardzo rzetelny tworzone" - podkreślił Gliński.

Minister kultury podziękował wszystkim instytucjom i ekspertom, którzy biorą udział w tym procesie. "Ważna jest hierarchia, wybór dla naszej tożsamości, dla funkcjonowania wspólnot, ale ważne jest także, by te procedury były jak najbardziej demokratyczne i jak najbardziej profesjonalne, i tak się dzieje" - zaznaczył Gliński.

Na listę Pomników Historii wpisane zostały: Ciechocinek – zespół tężni i warzelni soli wraz z Parkiem Tężniowym oraz Parkiem Zdrojowym, Gdańsk-Oliwa – zespół pocystersko-katedralny, Gościkowo-Paradyż – pocysterski zespół klasztorny, Grudziądz – zespół zabytkowych spichlerzy wraz z panoramą od strony Wisły, Janów Podlaski – Stadnina Koni, Kielce – dawny Pałac Biskupów i Katedra, Kraków – Kopiec Kościuszki z otoczeniem, Nieborów i Arkadia - zespół pałacowo-ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny, Radruż – zespół cerkiewny, Sandomierz – historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy, Szalowa – Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła.

Ponadto istniejący już Pomnik Historii "Katowice – Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego" został rozszerzony o założenie Archikatedry pw. Chrystusa Króla. Obecna nazwa tego Pomnika Historii brzmi: "Katowice – Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego oraz zespół katedralny".

Tym samym lista Pomników Historii, licząca dotąd 70 pozycji, liczy ich obecnie 81.

Pomnik Historii to jedna z form ochrony zabytków o wyjątkowym znaczeniu dla historii i kultury Polski. Formuła ta funkcjonuje od 1994 r. Ostateczną decyzję o wpisaniu zabytkowego obiektu na listę Pomników Historii podejmuje prezydent. Dotychczas lista ta liczyła 70 obiektów, w tym Kraków - jako historyczny zespół miasta, Biskupin – jako rezerwat archeologiczny, Częstochowa – z zespołem klasztoru ojców paulinów na Jasnej Górze, a także Grunwald – jako pole bitwy, Wieliczka – kopalnia soli oraz Frombork – z zespołem katedralnym.

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ itm/