23.09.2023

Delegacja z Polski złożyła wieniec przed tablicą pamiątkową poświęconą marszałkowi J. Piłsudskiemu w Zułowie

Ceremonia złożenia wieńca w Zułowie. 23.09.2023. Fot. PAP/V. Doveiko Ceremonia złożenia wieńca w Zułowie. 23.09.2023. Fot. PAP/V. Doveiko

Delegacja z Polski, na czele z szefem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Janem Józefem Kasprzykiem oraz ambasadorem RP w Republice Litewskiej Konstantym Radziwiłłem, złożyła w sobotę w Zułowie na Litwie wieniec przed tablicą pamiątkową poświęconą marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu.

Zułowo na Wileńszczyźnie, gdzie 5 grudnia 1867 r. urodził się Józef Piłsudski - jeden z przywódców PPS, dowódca I Brygady Legionów, marszałek Polski, premier i minister spraw wojskowych, znajduje się około 60 km na północny wschód od Wilna.

Tutaj zaczęło się życie człowieka, który wycisnął ogromne piętno na polskiej historii i na historii Europy, bo to przecież zwycięski wódz wojny 1920 r., wojny, która ocaliła nie tylko naszą niepodległość, ale również ocaliła tożsamość cywilizacji europejskiej, łacińskiej - podkreślił Jan Józef Kasprzyk.

"W tym miejscu marszałek przyszedł na świat. Tutaj przez pierwsze lata życia kształtował się jego charakter. Był pod ogromnym wpływem wychowania przez mamę, Marię z Billewiczów Piłsudską i tutaj w jakimś sensie zaczęła się II Rzeczpospolita. Tutaj zaczęło się życie człowieka, który wycisnął ogromne piętno na polskiej historii i na historii Europy, bo to przecież zwycięski wódz wojny 1920 r., wojny, która ocaliła nie tylko naszą niepodległość, ale również ocaliła tożsamość cywilizacji europejskiej, łacińskiej" - podkreślił szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.

Na tablicy pamiątkowej, pod którą delegacja z Polski złożyła kwiaty i zapaliła znicze, widnieje napis: "Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek. Polska powstała, by żyć!" oraz cytat z Piłsudskiego: "Są ludzie i są prace ludzkie, tak silne i tak potężne, że śmierć przezwyciężają, że żyją i obcują między nami".

Obok tablicy zasadzony jest dąb. W miejscu, gdzie stała kolebka Piłsudskiego, 10 października 1937 r. prezydent Ignacy Mościcki i wdowa po marszałku - Aleksandra Piłsudska, posadzili dąb.

Kwiaty pod tablicą poświęconą marszałkowi złożyli także przedstawiciele Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, na czele z prezes Stowarzyszenia dr Marią Wieloch.

W Zułowie, nieopodal miejsca urodzenia marszałka, rosną dęby pamięci, poświęcone m.in. bohaterom powstań listopadowego i styczniowego. Dęby upamiętniają również bohaterów wojny 1920 r., obrońców Westerplatte, ofiary zbrodni katyńskiej, zesłańców na Sybir, bohaterów walk o Monte Cassino, a także obywateli II RP zamordowanych w Ponarach w latach 1941-44.

Delegacja z Polski oddała hołd ofiarom zbrodni w Ponarach, składając wieniec pod dębem pamięci.

W dniach 22-23 września Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych współorganizował uroczystość upamiętnienia 80. rocznicy zbrodni w Ponarach oraz organizował obchody 115. rocznicy akcji pod Bezdanami. Uczestniczyli w nich m.in weterani walki o niepodległość, działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane, kobiety internowane w stanie wojennym.

Józef Piłsudski urodził się i wychował w drewnianym jednopiętrowym, krytym gontem dworze. W 1875 r., kiedy to pożar strawił dwór i zabudowania gospodarcze, Piłsudscy zamieszkali najpierw w oficynie dworskiej, a potem przeprowadzili się do Wilna.

Na tablicy pamiątkowej, pod którą delegacja z Polski złożyła kwiaty i zapaliła znicze, widnieje napis: "Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek. Polska powstała, by żyć!" oraz cytat z Piłsudskiego: "Są ludzie i są prace ludzkie, tak silne i tak potężne, że śmierć przezwyciężają, że żyją i obcują między nami".

W 1934 r. Związek Rezerwistów kupił teren majątku i stworzył tam, według projektu Romualda Gutta i Aliny Scholtzówny, rezerwat historyczny, otwarty w 1937 r. Zabezpieczono, utrwalając i uwydatniając granitem, fundamenty dworu, urządzono zieleń. W latach okupacji sowieckiej (1939-1941) rezerwat został zniszczony. Po II wojnie światowej na terenie majątku w Zułowie powstał sowchoz, a na miejscu, gdzie stał dwór Piłsudskich, wzniesiono budynki gospodarcze.

Miejsce to jest dziś własnością Związku Polaków na Litwie, który w ramach akcji "Zułów - miejsce pamięci narodowej" zaczął porządkować teren, m.in. usuwając fundamenty budynków gospodarczych i porządkując zieleń. W 2005 r. odsłonięto tam tablicę pamiątkową z napisem: "Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek" oraz z cytatem z Piłsudskiego: "Są ludzie i są prace ludzkie, tak silne i tak potężne, że śmierć przezwyciężają, że żyją i obcują między nami".

W 2010 r. zostały tam posadzone dwa dęby upamiętniające ofiary Katynia oraz Lecha Kaczyńskiego i pozostałe ofiary katastrofy samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem. W ten sposób zapoczątkowano tworzenie Alei Pamięci Narodowej. Kolejne dęby upamiętniają: Jana Pawła II, gen. Aleksandra Krzyżanowskiego "Wilka" - dowódcę Wileńskiego Okręgu AK, prof. Andrzeja Stelmachowskiego - pierwszego prezesa Wspólnoty Polskiej, a także ofiary zbrodni w Ponarach, bohaterów wojny 1920 roku, walk o Monte Cassino, obrońców Westerplatte, zesłańców na Sybir, 100-lecie polskiego harcerstwa.

Z Zułowa Katarzyna Krzykowska (PAP)

Autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ mhr/

Copyright

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.