Józef Piłsudski

W Winnicy, w środkowej części Ukrainy, w sobotę upamiętniono spotkanie marszałka Józefa Piłsudskiego i atamana Semena Petlury, do którego doszło dokładnie 100 lat temu na dworcu kolejowym w tym mieście. Odbyła się także premiera okolicznościowego znaczka pocztowego.

12 maja 1935 r. w Belwederze o godz. 20.45 zmarł marszałek Józef Piłsudski. W czasie uroczystości pogrzebowych na Wawelu prezydent Ignacy Mościcki mówił: "Cieniom królewskim przybył towarzysz wiecznego snu. Skroń jego nie okala korona, a dłoń nie dzierży berła. A królem był serc i władcą doli naszej".

110 lat temu, 23 kwietnia 1910 r., z inicjatywy m.in. Józefa Piłsudskiego powołano Związek Strzelecki. Stanowiący w rzeczywistości organ przysposobienia wojskowego, został oficjalnie zarejestrowany przez władze austriackie jako organizacja paramilitarna o celach społeczno-wychowawczych.

100 lat temu, 21 kwietnia 1920 r., Rzeczpospolita Polska i Ukraińska Republika Ludowa zawarły umowę polityczną określającą wspólną granicę obu państw oraz zasady przyszłej współpracy (znaną także jako pakt Piłsudski-Petlura). Z polskiego punktu widzenia była to szansa na budowę federacji państw tej części kontynentu, dla Ukraińców – szansa wywalczenia niepodległości.

85 lat temu, 23 marca 1935 r., Sejm uchwalił Konstytucję kwietniową. Jej zapisy całkowicie zmieniały dotychczasowy ustrój II RP. Ogromne wzmocnienie zyskała władza prezydenta. Celem nowej ustawy zasadniczej było utrwalenie istniejącego od roku 1926 porządku politycznego.

120 lat temu, 22 lutego 1900 r., w łódzkiej drukarni konspiracyjnego pisma „Robotnik” został aresztowany jego redaktor Józef Piłsudski. Jego późniejsze losy – osadzenie na Cytadeli i w szpitalu psychiatrycznym oraz ucieczka do Galicji – stały się jednym z fundamentów legendy ojca niepodległości.

Józef Piłsudski ukształtował pokolenia niepodległościowców; jego dzieło oddziałuje na nas cały czas – podkreślił Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, który z weteranami i działaczami opozycji w PRL upamiętnił 152. rocznicę urodzin marszałka.

152 lata temu, 5 grudnia 1867 r., urodził się Józef Piłsudski - współtwórca niepodległej Polski. „Odwołując się do Słowackiego, uważał, że bez marzeń niemożliwe jest realizowanie wielkich celów. Takim marzeniem było doprowadzenie do niepodległości Polski, traktowane przez dużą część społeczeństwa jako fanaberia” – mówił prof. Andrzej Chojnowski z Instytutu Historycznego UW.

W perspektywie krótszej bardziej spełniła się prognoza Dmowskiego niż Piłsudskiego: Polska odrodzona w zdumiewającym stopniu była bliska wizji państwa zawartej w dokumentach składanych przezeń w 1917 r. Brytyjczykom – mówi PAP prof. Krzysztof Kawalec, historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego.

101 lat temu, 10 listopada 1918 r., Józef Piłsudski powrócił z Magdeburga do Warszawy. Do pamięci zbiorowej przeszło jego powitanie o poranku na Dworcu Wiedeńskim. Ten moment poprzedziło kilka tygodni politycznych burz i gorących dyskusji nad uwolnieniem komendanta Legionów Polskich.