Dr Rogut: J. Piłsudski przywrócił ducha wiary Polaków w niepodległą Polskę

Zdaniem organizatorów konferencji 150. rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego i zbliżająca się setna rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę "dają okazję do podjęcia wysiłków badawczych mających popularyzować oraz poszerzać stan wiedzy na temat wydarzeń, które doprowadziły do powrotu Polski na polityczną mapę Europy".

Szef łódzkiego IPN dr Dariusz Rogut przyznał, iż dla niego jako Polaka fenomenem jest powstanie państwa polskiego z rozbitego na trzy zabory społeczeństwa, które funkcjonowało w różnych warunkach. "Idea, która połączyła Polaków, w dużym stopniu analfabetów, musiała być bardzo silna i głęboko zakorzeniona w ich sercach. Na tyle silna, że ci ludzie byli w stanie oddać swoje życie na szalę walki o niepodległą Polskę" - mówił. Jego zdaniem świadczy to o wielkości tamtego pokolenia i sile tego narodu.

Przypominając rolę Józefa Piłsudskiego, którego określa mianem wielkiego patrioty, powiedział, że przywrócił on "ducha wiary Polaków w niepodległą, wolną Polskę", przywrócił szacunek do niej i odbudował wojsko polskie.

W podobnym tonie wypowiadał się - w liście skierowanym do uczestników konferencji - marszałek Sejmu Marek Kuchciński. Jak napisał, całe życie Piłsudskiego wypełnione było staraniami o dobro ojczyzny, o niepodległość Polski. Zabiegał o nią na wszystkie dostępne sposoby. Według niego, do dzisiaj podziwiać należy jego siłę woli, samozaparcie i niezachwianą wiarę w słuszność idei, której służył. "Historia, to nasze wciąż dziedzictwo, z którego często czerpiemy inspirację. Dlatego warto pogłębiać wiedzę Polaków o wydarzeniach, które doprowadziły do powrotu Polski na polityczną mapę Europy" - napisał.

Prof. Grzegorz Nowik z Instytutu Studiów Politycznych PAN w Warszawie mówiąc o myśli politycznej Piłsudskiego stwierdził, że jej główne nurty cały czas kształtowały się i ewaluowały. Ich apogeum i realizacja przypada na lata 1918-1922, bo wtedy Piłsudski miał możliwość praktycznej ich realizacji, ponieważ w tym czasie pełnił dwie najważniejsze funkcje w państwie – wodza naczelnego i naczelnika państwa.

Najważniejszym celem myśli politycznej Piłsudskiego była walka o niepodległość i odbudowa państwa. Uważał on, że do tej walki trzeba włączyć kształtującą się klasę robotniczą. Zdaniem Piłsudskiego musieli oni poczuć, że ojczyzna należy do nich, że są jej częścią, jej współobywatelami. Należało doprowadzić do takich stosunków w państwie polskim, w którym ci pracujący będą mieli wszelkie prawa społeczne i obywatelskie. Profesor jest przekonany, że ogromną zasługą Piłsudskiego jest to, że po 1918 roku w naszym kraju dokonał się największy przewrót społeczny m.in. od czasu XIX–wiecznego uwłaszczenia chłopów.

Według Nowika Piłsudski stał się twórcą polskiego systemu parlamentarnego. "My dzisiaj pamiętamy i o tym, co mówił później o posłach o Sejmie (...). Tylko to jest konsekwencja jakiś wcześniejszych wydarzeń. Tymczasem już w kilkanaście dni po powrocie z Magdeburga pisał o konieczności zwołania Sejmu, o obronie Konstytuanty" - powiedział profesor.

Jak mówił Nowik, Piłsudski to przykład dyktatora, który nawiązuje porozumienie ze swoimi przeciwnikami politycznymi, dzieli się z nimi władzą. "To jest polityk, w którym nie ma mowy nienawiści, w którym jest umiejętność dogadania się z każdym przeciwnikiem politycznym, który nie neguje istnienia państwa polskiego" - twierdzi.

Dopiero - jak zaznacza - śmierć prezydenta Gabriela Narutowicza (grudzień 1922 r.) zmienia to. "W 1926 roku w myśli Piłsudskiego powstał wybór, – co jest ważniejsze, silne państwo, czy demokracja, która stworzył. Wybrał silne państwo" - mówił Nowik.

Dwudniową konferencję naukową "Józef Piłsudski (1867–1935) – idea, tradycja, nawiązania", która rozpoczęła się w środę w Łodzi przygotował łódzki oddział IPN. W czwartek jej uczestnicy mają m.in. rozmawiać losach i działalność piłsudczyków na Bliskim Wschodzie w latach 1940–1947, o zbiorach Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce czy o związkach strzeleckich, jako spadkobiercach tradycji piłsudczykowskiej.

Tego samego dnia w Bełchatowie rozpoczyna się dwudniowa konferencja "W 150-lecie urodzin Józefa Piłsudskiego. Marszałek Józef Piłsudski – Droga do Niepodległej", której organizatorem jest również łódzki IPN. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął prezydent Andrzej Duda. (PAP)

autor: Jacek Walczak

jaw/ itm/