wojna polsko-bolszewicka

Wojna z bolszewikami 1920 r. to starcie dwóch kultur Europy Wschodniej: wolności Rzeczypospolitej i ideału cara-samodzierżawcy, lecz także efekt czegoś gorszego: połączenia struktury imperium rosyjskiego z komunizmem – mówi PAP historyk prof. Andrzej Nowak o swojej nowej książce „Klęska imperium zła. Rok 1920”.

8 maja rano wojska polskie i ukraińskie wkraczają do Kijowa. Powstaje tu rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej atamana Semena Petlury. 9 maja odbywa się polsko-ukraińska defilada główną kijowską arterią.

Wyprawa kijowska przeciwko bolszewickiej Rosji służyła koncepcji oddalenia jej od granic Polski - podkreślił szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk, który wziął udział w obchodach 100-lecia wyzwolenia Kijowa przez żołnierzy Wojska Polskiego i Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Sto lat temu, 9 maja 1920 roku, przez centrum Kijowa przemaszerowała wspólna defilada wojsk polskich i ukraińskich. Dwa dni wcześniej połączone siły marszałka Józefa Piłsudskiego i atamana Semena Petlury wyzwoliły Kijów spod okupacji bolszewickiej.

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek oddał w czwartek hołd ukraińskim żołnierzom. Na cmentarzu w Łańcucie (Podkarapckie) na ich grobach złożył kwiaty i zapalił znicze.

W Piotrogrodzie w pochodzie 1 maja niesiony jest transparent: „Warszawa będzie sowiecka, za to ręczy Armia Czerwona!”. Przeciw ofensywie w głąb Ukrainy protestują komuniści na terenie Polski i Białorusi. Armia sowiecka cofa się w bezładzie; rozbita zostaje 12 Armia, wskutek czego dowództwo Frontu Południowo-Zachodniego podejmuje decyzję o rezygnacji z obrony Kijowa i wycofaniu reszty wojsk sowieckich za Dniepr.

Semen Petlura, przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej, podpisuje z Polską – 24 kwietnia – wojskową konwencję w sprawie wspólnej ofensywy na Ukrainie. 25 kwietnia Józef Piłsudski, jako wódz połączonych sił, rozpoczyna ofensywę na odcinku od Prypeci do Dniestru, zdobywając w ciągu trzech dni Żytomierz, Koziatyn i Czarnobyl – w tym węzły komunikacyjne, co dezorganizuje front bolszewicki.

W początkach wiosny 1920, po ponad roku walk przesuwającego się na wschód frontu polsko-bolszewickiego, załamuje się perspektywa rozmów pokojowych. Wróg pozoruje wolę rozejmu, a i Józef Piłsudski, Naczelny Wódz, stwierdza: „Bolszewików trzeba pobić, i to niedługo, póki jeszcze nie wzrośli w siłę”.

Epidemia pokrzyżowała plany związane z obchodami Roku Jana Kowalewskiego - wybitnego kryptologa, bohatera wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. W Łodzi nie odbędzie się poświęcona mu konferencja, ale w sieci można od piątku oglądać spot poświęcony słynnemu łodzianinowi.

Mirosław Nizio wraz z zespołem zaprojektowali projekt pomnika Bitwy Warszawskiej 1920 roku, który wygrał konkurs - ogłoszono w czwartek. Pomnik ukaże, że centrum walki o europejskie wartości znalazło się wówczas w Polsce – wskazują autorzy.