Artykuły

Walki we Lwowie i bandytyzm na prowincji – takie doniesienia prasowe powitały tego dnia Polaków. Elektryzowały zapewne bardziej niż informacje o zjednoczonej Czechosłowacji czy spekulacje o abdykacji niemieckiego cesarza.

170 lat temu, 3 listopada 1848 r., ukazał się pierwszy numer krakowskiego dziennika „Czas”. W ciągu kolejnych dziesięcioleci gazeta stała się jednym z najbardziej opiniotwórczych periodyków w historii polskiej prasy.

Sto lat temu jesień była wyjątkowo brzydka. Kiedy zmieniał się świat, a Polska odzyskiwała niepodległość, ciągle padało. Polacy zaś weszli w listopad 1918 r. już ze świadomością, że – choć jeszcze nieformalnie – mają swoje państwo. A życie toczyło się swoim torem.

100 lat temu, w nocy z 31 października na 1 listopada, we Lwowie rozpoczynały się dramatyczne zmagania o panowanie nad tym ważnym dla Polaków miastem. Obrona Lwowa była pierwszym wielkim zwycięstwem odrodzonej Rzeczypospolitej.

100 lat temu, 28 października 1918 r., w Krakowie powołano Polską Komisję Likwidacyjną. Zdaniem jednego z jej twórców, Ignacego Daszyńskiego, jej celem było „uprzątnięcie gruzów panowania austriackiego”.

100 lat temu, 25 października 1918 r., Wojciech Korfanty, polski poseł do Reichstagu, wygłosił ostatnie przemówienie na forum parlamentu upadającej Rzeszy. Zażądał zjednoczenia wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego i dostępu do morza.

Osiemdziesiąt lat temu, 13 października 1938 r., zmarł twórca kawalerii Legionów Polskich płk Władysław Belina-Prażmowski. Przeszedł do legendy czynu legionowego jako dowódca „ułańskiej siódemki” – pierwszego regularnego oddziału polskiego od czasu upadku Powstania Styczniowego.

100 lat temu, 7 października 1918 r., Rada Regencyjna odezwą „Do Narodu Polskiego” zapowiedziała powstanie niepodległej Polski. Podstawą prawną było tzw. 14 punktów Thomasa Woodrowa Wilsona, czyli zaakceptowany przez państwa centralne fundament przyszłych rokowań pokojowych, kończących I wojnę światową.

90 lat temu, w 1928 r., ustanowiono w Polsce kilka odznaczeń, którymi honorowano zasłużonych w walce o odrodzenie państwa, m.in. 27 września Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Bardzo rozbudowany wówczas program uroczystości wyznaczył ramy obchodów na kolejne kilkanaście lat.

110 lat temu, 26 września 1908 r., przeprowadzono akcję pod Bezdanami. W napadzie na rosyjski pociąg wzięli udział najwybitniejsi członkowie Organizacji Bojowej PPS: uczestniczyło w niej czterech późniejszych premierów Polski, w tym Józef Piłsudski, który dowodził nią osobiście.