Artykuły

Ostatniego dnia sierpnia 1920 roku, krótko po odrzuceniu bolszewików spod Warszawy, w okolicach Komarowa koło Zamościa rozegrała się wielka bitwa kawaleryjska, jeden z największych bojów z udziałem jazdy w XX stuleciu.

Wszystkie nasze życzenia spełniano natychmiast a nawet w Goszycach witano i żegnano nas owacyjnie – relacjonował w raporcie Władysław Belina-Prażmowski, który na czele pierwszego patrolu wywiadowczego Wojska Polskiego, 3 sierpnia 1914 r. przekroczył granicę zaboru rosyjskiego.

Józef Piłsudski - pierwszy marszałek Polski, dwukrotny premier, żołnierz, polityk, działacz społeczny i niepodległościowy, twórca Organizacji Bojowej PPS, Legionów Polskich i POW. Od 11 listopada 1918 r. Naczelny Wódz polskiej armii. Uznawany za architekta niepodległości i za jedną z najwybitniejszych postaci w historii Polski. Traktowany jako genialny dowódca, wybitny strateg oraz wizjoner, stał się przedmiotem kultu, a więc działań gloryfikujących jego postać, głównie w okresie dwudziestolecia międzywojennego, ale także dużo później [1].

17 sierpnia 1920 roku, gdy trwały jeszcze walki w ramach Bitwy Warszawskiej, ulice polskiej stolicy wypełniły się tysiącami wiernych. Warszawiacy żegnali bohaterskiego księdza, który zginął przed trzema dniami broniąc miasta przed bolszewikami. Jego śmierć była na wskroś symboliczna.

We wrześniu 1920 r. polscy żołnierze stoczyli ostatnią w dotychczasowych dziejach Polski bitwę przesądzającą nie tylko o losach wojny, ale i dalszym istnieniu niezawisłego państwa. Dziś to jedno z największych polskich zwycięstw jest niemal zupełnie zapomniane.

W nocy z 23 na 24 stycznia 1915 roku, wojska rosyjskie przypuściły atak na pozycje legionistów pod wsią Rafajłowa, leżącą w paśmie górskim Gorgany. Polacy, mimo że zaskoczeni, odrzucili rosyjskie natarcie nie dopuszczając do zajęcia przez wroga Przełęczy Rogodze Wielkie, w tym tzw. Drogi Legionów.

Dokładnie 22 lata po jego przyjściu na świat, rodziła się II Rzeczpospolita. Ale Leopold Lis-Kula, bo o nim mowa, wprawiony w bojach legionowych, dalej walczył za ojczyznę, tym razem o kształt jej granic. Zaledwie kilka miesięcy po odzyskaniu niepodległości poległ bohatersko w boju z Ukraińcami. Na jego rzeszowski pogrzeb przybyły tłumy, a on sam, legendarny już za życia, stał się symbolem walki o wolną Polskę.

Wielka historia składa się z losów zwyczajnych ludzi i dramatów determinujących ich życie. Zadaniem historyka jest odnalezienie drobnych, często zupełnie zapomnianych świadectw dawnych czasów. Gdy 28 czerwca 1914 r. w Sarajewie dziewiętnastoletni chorowity gimnazjalista Gavrilo Princip zastrzelił arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego małżonkę nikt nie mógł przypuszczać, że ich śmierć wpłynie na życie wielu milionów ludzi i zapoczątkuje nową epokę w dziejach Europy.