Multimedia

101 lat temu, 11 listopada 1918 r., Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową i naczelne dowództwo podległych jej wojsk polskich. Tego samego dnia Niemcy podpisały zawieszenie broni kończące I wojnę światową. Po ponad 120 latach Polska odzyskiwała niepodległość.

Ignacy Matuszewski był typem polityka, który niemal już u nas wyginął. Był kimś, kto codziennie pragnie się czegoś uczyć, ocenia sytuację raczej w odcieniach szarości i szuka sposobów na zwiększenie siły Polski. Z kolei jego styl pisarski wyróżnia go spośród innych publicystów międzywojnia i okresu emigracyjnego – mówi prof. Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego, redaktor zbioru pism Matuszewskiego wydanego przez IPN.

75 lat temu, 1 sierpnia 1944 r., na mocy decyzji Dowódcy AK gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora” w Warszawie wybuchło powstanie. Przez 63 dni prowadzono z wojskami niemieckimi heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

Jack Fairweather docierał do różnych polskich instytucji. Również Instytut Pileckiego dowiedział się, że taka książka powstaje. Spotkałem się z autorem i wyraził zainteresowanie współpracą – mówi PAP dr Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego.

Zaproszenia Sekretariatu Generalnego Konferencji Pokojowej w Paryżu dla członków polskiej delegacji, skład naszej delegacji na konferencję i mapki dotyczące granic można zobaczyć na wystawie online Archiwum Akt Nowych poświęconej Traktatowi Wersalskiemu.

W 1918 r. nie nastąpiło nic takiego, co przesądzałoby o tym, że odrodzone państwo przetrwa. O tym przesądził mądry i pracowity rok 1919. Można powiedzieć, że między rokiem 1918 a 1920 jest przestrzeń pozytywnej pracy – mówi PAP historyk prof. Andrzej Chwalba, autor książki „1919. Pierwszy rok wolności”.

O praktyce polskiego parlamentaryzmu i o myśli politycznej międzywojnia wiemy jak na dziś zbyt mało. Żyjemy jeszcze w pewnym sensie w cieniu PRL, gdy uwagę historyków skupiali głównie przedstawiciele lewej strony wielobarwnego parlamentu II RP – mówi PAP dr hab. Paweł Skibiński, historyk z UW. 100 lat temu, 26 stycznia 1919 r., odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego.

II RP była państwem udanym, ale bardzo dalekim od doskonałości. Udanym dlatego, że jego egzystencja była silnie zdeterminowana czynnikami, na które Polska nie miała większego wpływu – mówi PAP prof. Andrzej Chojnowski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego.

Na balach sylwestrowych w okresie dwudziestolecia międzywojennego bywała ówczesna elita. Bal był okazją do pokazania samego siebie, jak i pokazania swojej pozycji towarzyskiej, zawodowej i politycznej – mówi PAP Jarosław Zieliński, historyk i varsavianista.

Przywiązanie mieszkańców tych ziem do polskości oraz determinacja tamtejszych elit, lecz również wsparcie aliantów zadecydowały o powodzeniu Powstania Wielkopolskiego – mówi PAP dr hab. Piotr Szlanta, historyk z Instytutu Historycznego UW. 100 lat temu wybuchło Powstanie Wielkopolskie.