Wywiady

Perspektywa stworzenia Armii Polskiej we Francji otworzyła się dopiero po zmianach w polityce rosyjskiej – mówi dr hab. Piotr Szlanta z IH UW. 100 lat temu, 4 czerwca 1917 r., Armia Polska została powołana dekretem prezydenta Francji Raymonda Poincarégo. Armia francuska potrzebowała rezerw ludzkich, których brakowało po trzech latach wojny.

Koncepcja federacyjna Józefa Piłsudskiego nigdy nie umarła do końca. Sprowadzała się ona do „rozprucia Rosji po szwach narodowościowych" – mówi PAP prof. Mariusz Wołos, historyk z Instytutu Historii PAN oraz Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie.

Polską opłatą za odrodzenie w ramach Austro-Węgier miała być nie tylko krew przelewana przez Polaków w austriackim mundurze, ale także w legionowym – mówi PAP historyk prof. Tomasz Nałęcz, doradca prezydenta RP. Jak mówi, Legiony stanowiły część armii austriackiej, ale z ducha było to polskie wojsko.

Najważniejszym celem stacji jest budzenie świadomości historycznej, poznawanie prawdy o historii własnego kraju – mówi PAP dyrektor TVP Historia Piotr Legutko. 10 lat temu rozpoczęła nadawanie stacja TVP Historia.

Rewolucja, która wybuchła w 1917 roku, zniszczyła Rosję jako zjawisko kulturowe, współczesna Rosja jest pod względem prawnym kontynuatorką ZSRR, a stosunek do dziedzictwa historii - Rosji lub ZSRR - nadal dzieli społeczeństwo - mówi PAP historyk Andriej Zubow.

Chaos jest najlepszym określeniem opisującym tamte dni – mówi PAP prof. Wojciech Materski z Instytutu Studiów Politycznych PAN. 100 lat temu, 15 marca 1917 r., w wyniku rewolucji lutowej abdykował car Mikołaj II, co oznaczało koniec monarchii w Rosji.

Zakładano, że jeśli pojawi się szansa na odzyskanie przez Polskę niepodległości, to do walki o nią staną ci, którzy są przygotowani fizycznie i świadomi narodowo – mówi prof. Andrzej Chwalba z UJ. 150 lat temu, 7 lutego 1867 r., we Lwowie powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" o charakterze sportowo-wychowawczym.

Przed powstaniem wielkopolskim sprawa przynależności państwowej Wielkopolski nie była w żaden sposób przesądzona. Czym jednak byłaby Polska bez Wielkopolski i Poznania? Trudno to sobie wyobrazić – mówi dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Tomasz Łęcki.

Los polskich jeńców okresu I wojny światowej wciąż pozostaje jedną z bardziej zapomnianych kart naszej historii - mówi PAP Michał Janik z Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Na frontach tej wojny walczyło prawdopodobnie 3,5-4 milionów Polaków, a prawie 400 tysięcy z nich trafiło do niewoli.

Rewolucja w 1918 r. była realnym zagrożeniem. Wiedział o tym również Roman Dmowski, który w jednym z listów stwierdzał wprost, że gdyby to endecja przejęła władzę w listopadzie 1918 r. to doszłoby do wojny domowej – powiedział PAP prof. Wojciech Roszkowski z Collegium Civitas.